Διαβάστε αποσπάσματα από τις δήλωσεις του Γ. Τσιάκαλος σε συνέντευξή του στην Εφημερίδα ΧΑΡΑΥΓΗ, την Κυριακή 8/2/2009 :
Πόσο σημαντική είναι η παρουσία μάχιμων εκπαιδευτικών σε αυτές τις ομάδες εργασίας ανά μάθημα. Πως μπορούν να προσφέρουν σε αυτή τη διαδικασία;
Η συμμετοχή των μάχιμων εκπαιδευτικών δεν είναι απλώς πολύ σημαντική, είναι καθοριστικής σημασίας. Αυτό όμως προϋποθέτει την ισότιμη συμμετοχή τους και όχι απλώς τη χρησιμοποίησή τους ως εκτελεστικά όργανα προειλημμένων αποφάσεων. Πολύ συχνά στις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις επιδιώκεται ένας συνδυασμό της ειδικής επιστημονικής γνώσης, την οποία κατά τεκμήριο κατέχουν σε υψηλό βαθμό οι ερευνητές πανεπιστημιακοί, με την εμπειρία, που διαθέτουν οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί. Ελπίζω ότι στη δική μας περίπτωση θα καταφέρουμε το συνδυασμό αυτό αποφεύγοντας την παραδοσιακή θεώρηση ότι, δήθεν, υπάρχει μια ιεραρχική σχέση ανάμεσα στην ειδική επιστημονική γνώση και στην εκπαιδευτική εμπειρία, και, κατά συνέπεια, ότι σε τέτοιες ομάδες υπάρχει, δήθεν, μια ιεραρχική σχέση ανάμεσα στους πανεπιστημιακούς και στους μάχιμους εκπαιδευτικούς. Είναι δύσκολο εγχείρημα, που απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας, αλλά θεωρώ ότι θα τα καταφέρουμε, καθώς φαίνεται να υπάρχει η απαραίτητη βούληση και ο απαραίτητος ενθουσιασμός.
Παράλληλα πρέπει να τονίσω ότι η συμβολή των μάχιμων εκπαιδευτικών δεν εξαντλείται στη συμμετοχή κάποιων από αυτούς στις ομάδες εργασίας, αλλά επεκτείνεται και αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία όταν θα αρχίσουμε να «μπολιάζουμε» το πρόγραμμα των σχολείων μας με στοιχεία του νέου αναλυτικού προγράμματος, όταν δηλαδή θα διαμορφώνουμε το νέο σχολικό περιβάλλον και τις νέες μεθόδους διδασκαλίας που σχετίζονται με την εφαρμογή του. Αντιλαμβάνεστε ότι έχουμε αρκετή δουλειά μπροστά μας, και σ’ αυτήν θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί.
Παράλληλα πρέπει να τονίσω ότι η συμβολή των μάχιμων εκπαιδευτικών δεν εξαντλείται στη συμμετοχή κάποιων από αυτούς στις ομάδες εργασίας, αλλά επεκτείνεται και αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία όταν θα αρχίσουμε να «μπολιάζουμε» το πρόγραμμα των σχολείων μας με στοιχεία του νέου αναλυτικού προγράμματος, όταν δηλαδή θα διαμορφώνουμε το νέο σχολικό περιβάλλον και τις νέες μεθόδους διδασκαλίας που σχετίζονται με την εφαρμογή του. Αντιλαμβάνεστε ότι έχουμε αρκετή δουλειά μπροστά μας, και σ’ αυτήν θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί.
Δεχτήκατε κάποιες επικρίσεις πως για το προοίμιο που ετοιμάσατε δαπανήσατε περισσότερο χρόνο από ό,τι έπρεπε. Πώς το σχολιάζετε;
Οι σχετικές δηλώσεις αφορούν το τμήμα των αναλυτικών προγραμμάτων το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές Δεκεμβρίου και αναφέρεται στους σκοπούς και στις αρχές του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα μπορούσα να απαντήσω δηκτικά λέγοντας ότι χρειαστήκαμε τόσο χρόνο για να διατυπώσουμε τους σκοπούς και τις αρχές της εκπαίδευσης όσο εκείνοι χρειάστηκαν για να διαβάσουν το κείμενο και να διατυπώσουν τα σύντομα σχόλιά τους. Αλλά αλλού βρίσκεται η ουσία.
Από την αρχή είχα δηλώσει ότι αυτή η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση θα είναι ένα «δημόσιο εγχείρημα». Συνεπώς επιζητήσαμε τη διαβούλευση με όλους όσους εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία και όσους ενδιαφέρονται να καταθέσουν την αγωνία τους και τους προβληματισμούς τους για την Παιδεία. Θεωρώ πολύ σημαντικό τμήμα του εγχειρήματός μας τις περίπου 60 συναντήσεις, εκδηλώσεις και παιδαγωγικές συνεδρίες στις οποίες συμμετείχα ως πρόεδρος της Επιτροπής και στις οποίες συζητήθηκαν οι σκοποί και οι αρχές του νέου εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν θα θυσίαζα αυτή τη διαδικασία για κανένα λόγο, γιατί έχει τη δική της πολύ μεγάλη αξία.
Άλλωστε οι «επικρίσεις», όπως ονομάσατε κάποιες δηλώσεις, δεν με ξάφνιασαν, καθώς η δημοκρατία, που χαρακτηρίζει το μεταρρυθμιστικό εγχείρημά μας, πάντοτε ενοχοποιείται από κάποιους γιατί, δήθεν, «κλέβει» χρόνο από τους «ειδήμονες», που θεωρούν ότι χωρίς αυτήν θα μπορούσαν όλα να τα κάνουν γρηγορότερα. Εμείς αξιολογούμε θετικά τη δημοκρατία και σε αυτό το πλαίσιο, και συμπορευόμαστε με όλες εκείνες τις χώρες που, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία, κατάφεραν να έχουν εκπαιδευτικά συστήματα υψηλής στάθμης.
Οι σχετικές δηλώσεις αφορούν το τμήμα των αναλυτικών προγραμμάτων το οποίο δόθηκε στη δημοσιότητα στις αρχές Δεκεμβρίου και αναφέρεται στους σκοπούς και στις αρχές του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα μπορούσα να απαντήσω δηκτικά λέγοντας ότι χρειαστήκαμε τόσο χρόνο για να διατυπώσουμε τους σκοπούς και τις αρχές της εκπαίδευσης όσο εκείνοι χρειάστηκαν για να διαβάσουν το κείμενο και να διατυπώσουν τα σύντομα σχόλιά τους. Αλλά αλλού βρίσκεται η ουσία.
Από την αρχή είχα δηλώσει ότι αυτή η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση θα είναι ένα «δημόσιο εγχείρημα». Συνεπώς επιζητήσαμε τη διαβούλευση με όλους όσους εμπλέκονται στην εκπαιδευτική διαδικασία και όσους ενδιαφέρονται να καταθέσουν την αγωνία τους και τους προβληματισμούς τους για την Παιδεία. Θεωρώ πολύ σημαντικό τμήμα του εγχειρήματός μας τις περίπου 60 συναντήσεις, εκδηλώσεις και παιδαγωγικές συνεδρίες στις οποίες συμμετείχα ως πρόεδρος της Επιτροπής και στις οποίες συζητήθηκαν οι σκοποί και οι αρχές του νέου εκπαιδευτικού συστήματος. Δεν θα θυσίαζα αυτή τη διαδικασία για κανένα λόγο, γιατί έχει τη δική της πολύ μεγάλη αξία.
Άλλωστε οι «επικρίσεις», όπως ονομάσατε κάποιες δηλώσεις, δεν με ξάφνιασαν, καθώς η δημοκρατία, που χαρακτηρίζει το μεταρρυθμιστικό εγχείρημά μας, πάντοτε ενοχοποιείται από κάποιους γιατί, δήθεν, «κλέβει» χρόνο από τους «ειδήμονες», που θεωρούν ότι χωρίς αυτήν θα μπορούσαν όλα να τα κάνουν γρηγορότερα. Εμείς αξιολογούμε θετικά τη δημοκρατία και σε αυτό το πλαίσιο, και συμπορευόμαστε με όλες εκείνες τις χώρες που, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία, κατάφεραν να έχουν εκπαιδευτικά συστήματα υψηλής στάθμης.
Οι ίδιοι επικριτές έκαναν λόγο για γενικόλογο κείμενο και ότι σε αυτό εμπεριέχονται τα αυτονόητα.
Ας ξεκινήσω από το δεύτερο. Ειπώθηκε, πράγματι, από ορισμένες πλευρές ότι το κείμενο που αναφέρεται στους σκοπούς και στις αρχές της εκπαίδευσης εμπεριέχει «αυτονόητα πράγματα». Ομολογώ ότι αυτό, ακόμη και εάν εκφράζεται ως μομφή, με χαροποιεί, επειδή υποδηλώνει ευρεία συναίνεση σε σκοπούς και αρχές, η οποία σε πολλές άλλες χώρες δεν υπάρχει ή χρειάστηκαν χρόνια για να επιτευχθεί. Ελπίζω βέβαια ότι οι άνθρωποι που δηλώνουν αυτά σήμερα, θα παραμείνουν και στο μέλλον σταθεροί στην άποψη ότι οι σκοποί και οι αρχές που διατυπώσαμε είναι αυτονόητα αποδεκτές.
Η άποψη, τώρα, ότι πρόκειται για γενικόλογο κείμενο δεν με ξαφνιάζει. Σε ένα κείμενό μου, από τα πιο γνωστά στην επιστημονική και στην εκπαιδευτική κοινότητα, που δημοσιεύτηκε πριν από 17 χρόνια έγραφα τα εξής για τους σκοπούς στα αναλυτικά προγράμματα και για τον τρόπο με τον οποίον τους βλέπουν οι μη-ειδήμονες: «Είναι αυτό που συνήθως βρίσκεται στο προοίμιο των εκπαιδευτικών νόμων (όπου φαντάζει σαν γενικό ευχολόγιο) και αποτελεί την αρχή για το ξεδίπλωμα ολόκληρης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Είναι, ίσως, το μόνο κείμενο που ενώ φαίνεται γενικόλογο και πομπώδες επηρεάζει πλήρως και με συγκεκριμένο τρόπο τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας».
Μετά από αυτά, καταλαβαίνετε ελπίζω, την κατανόηση που δείχνω για τους επικριτές, καθώς σε όλο τον κόσμο δηλώσεις σαν τις δικές τους αποδεικνύουν απλώς απειρία σε αυτά τα θέματα και όχι πάντοτε πρόθεση κακόβουλης κριτικής. Δική μας υποχρέωση είναι να εξηγούμε αυτά που δεν είναι κατανοητά.
Ας ξεκινήσω από το δεύτερο. Ειπώθηκε, πράγματι, από ορισμένες πλευρές ότι το κείμενο που αναφέρεται στους σκοπούς και στις αρχές της εκπαίδευσης εμπεριέχει «αυτονόητα πράγματα». Ομολογώ ότι αυτό, ακόμη και εάν εκφράζεται ως μομφή, με χαροποιεί, επειδή υποδηλώνει ευρεία συναίνεση σε σκοπούς και αρχές, η οποία σε πολλές άλλες χώρες δεν υπάρχει ή χρειάστηκαν χρόνια για να επιτευχθεί. Ελπίζω βέβαια ότι οι άνθρωποι που δηλώνουν αυτά σήμερα, θα παραμείνουν και στο μέλλον σταθεροί στην άποψη ότι οι σκοποί και οι αρχές που διατυπώσαμε είναι αυτονόητα αποδεκτές.
Η άποψη, τώρα, ότι πρόκειται για γενικόλογο κείμενο δεν με ξαφνιάζει. Σε ένα κείμενό μου, από τα πιο γνωστά στην επιστημονική και στην εκπαιδευτική κοινότητα, που δημοσιεύτηκε πριν από 17 χρόνια έγραφα τα εξής για τους σκοπούς στα αναλυτικά προγράμματα και για τον τρόπο με τον οποίον τους βλέπουν οι μη-ειδήμονες: «Είναι αυτό που συνήθως βρίσκεται στο προοίμιο των εκπαιδευτικών νόμων (όπου φαντάζει σαν γενικό ευχολόγιο) και αποτελεί την αρχή για το ξεδίπλωμα ολόκληρης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Είναι, ίσως, το μόνο κείμενο που ενώ φαίνεται γενικόλογο και πομπώδες επηρεάζει πλήρως και με συγκεκριμένο τρόπο τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας».
Μετά από αυτά, καταλαβαίνετε ελπίζω, την κατανόηση που δείχνω για τους επικριτές, καθώς σε όλο τον κόσμο δηλώσεις σαν τις δικές τους αποδεικνύουν απλώς απειρία σε αυτά τα θέματα και όχι πάντοτε πρόθεση κακόβουλης κριτικής. Δική μας υποχρέωση είναι να εξηγούμε αυτά που δεν είναι κατανοητά.
Κύριε Τσιάκαλε, επειδή κάποιοι ανησυχούν, θα διατηρηθεί η «Ελληνική Παιδεία»;
Ναι! Θα διατηρηθεί και θα καλλιεργηθεί.
Απαντώ με αυτόν τον σχεδόν μονολεκτικό και σαφή τρόπο γιατί δεν επιτρέπω σε κανέναν, από αυτούς που εργολαβικά «διυλίζουν τον κώνωπα» των λέξεων, να τοποθετεί στο τραπέζι της αμφισβήτησης αυτά που είναι πράγματι αυτονόητα στη μεταρρύθμισή μας.
Ναι! Θα διατηρηθεί και θα καλλιεργηθεί.
Απαντώ με αυτόν τον σχεδόν μονολεκτικό και σαφή τρόπο γιατί δεν επιτρέπω σε κανέναν, από αυτούς που εργολαβικά «διυλίζουν τον κώνωπα» των λέξεων, να τοποθετεί στο τραπέζι της αμφισβήτησης αυτά που είναι πράγματι αυτονόητα στη μεταρρύθμισή μας.