Ο εκσυγχρονισμός του συστήματος αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών αποτελεί διαχρονικό αίτημα των εμπλεκόμενων στην εκπαίδευση φορέων αφού το υφιστάμενο σύστημα αξιολόγησης είναι αναχρονιστικό και ξεπερασμένο.
Η Κυβέρνηση Χριστόφια έθεσε ψηλά στις προτεραιότητές της το συγκεκριμένο θέμα και το Υπουργείο Παιδείας κατέθεσε πρόταση τον Απρίλιο του 2009 στις εμπλεκόμενες οργανώσεις εκπαιδευτικών και επιθεωρητών.
Μετά την παράδοση της πρότασης στους κοινωνικούς εταίρους, το ΥΠΠ ξεκίνησε το διάλογο με όλες τις εμπλεκόμενες οργανώσεις. Ο διάλογος με τις οργανώσεις που διεξάγεται για ένα περίπου χρόνο έχει ολοκληρωθεί, ως προς τη φιλοσοφία και το περιεχόμενο της πρότασης. Πριν από λίγες μέρες το Υπουργικό Συμβούλιο εξουσιοδότησε το ΥΠΠ να ξεκινήσει το διάλογο με τις εμπλεκόμενες οργανώσεις και όσον αφορά την οικονομική πτυχή του νέου συστήματος.
Με βάση το διάλογο που έχει διεξαχθεί μέχρι σήμερα, όπως επίσης και τις εισηγήσεις και παρατηρήσεις των οργανώσεων, το ΥΠΠ προβαίνει στην οριστικοποίηση της πρότασής του στην οποία θα ενσωματωθούν και οι οικονομικές πτυχές της, ώστε να συνεχιστεί και να ολοκληρωθεί ο διάλογος το συντομότερο δυνατό και να δρομολογηθεί η εφαρμογή ενός νέου συστήματος αξιολόγησης.
Η πρόταση του ΥΠΠ περιλαμβάνει τα πιο κάτω:
1. Εισαγωγή συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης της σχολικής μονάδας
– Σκοπός του συστήματος εσωτερικής αξιολόγησης, είναι η βελτίωση του έργου που επιτελείται στις σχολικές μονάδες και όχι η σύγκριση μεταξύ των σχολικών μονάδων.
– Με την εισαγωγή της εσωτερικής αξιολόγησης αναγνωρίζεται θεσμικά η σχετική αυτονομία των σχολικών μονάδων να διαμορφώνουν και να ασκούν εσωτερική εκπαιδευτική πολιτική, στο πλαίσιο εκπαιδευτικής πολιτικής του ΥΠΠ.
– Κάθε σχολική μονάδα θα προβαίνει στην αρχή της σχολικής χρονιάς σε ένα συλλογικό προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου, μέσα από τον οποίο θα προσδιορίζονται τεκμηριωμένα οι στόχοι της σχολικής χρονιάς.
– Για την υλοποίηση των στόχων, οι σχολικές μονάδες θα καταρτίζουν σχέδιο δράσης, η υλοποίηση του οποίου θα αξιολογείται ενδιάμεσα και στο τέλος του σχολικού έτους.
2. Εισαγωγή συστήματος υποστήριξης της επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών
– Ενας εκπαιδευτικός έχει τη δυνατότητα βελτίωσης καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Ενα σύστημα επαγγελματικής στήριξης των εκπαιδευτικών είναι απαραίτητο και χρήσιμο σε οποιοδήποτε στάδιο της καριέρας τους.
– Κεντρικό ρόλο στο σύστημα στήριξης των εκπαιδευτικών διαδραματίζει ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος, που επιτελεί ρόλο μέντορα και επιμορφωτή.
– Ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος διαμορφώνει στην αρχή, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς, ένα άτυπο Παιδαγωγικό Συμβόλαιο με τους όρους συνεργασίας και συμβουλευτικής, τις διαδικασίες, τη μεθοδολογία, κ.ά.
– Στα πλαίσια της στήριξης των εκπαιδευτικών, ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος θα επισκέπτεται, κατόπιν συνεννόησης, τον εκπαιδευτικό λειτουργό στην τάξη και θα παρακολουθεί το μάθημά του.
– Η συχνότητα των παρακολουθήσεων θα εξαρτηθεί από τις ιδιαίτερες ανάγκες του αξιολογουμένου και από τα χρόνια υπηρεσίας των εκπαιδευτικών.
– Με το τέλος της κάθε παρακολούθησης ο υπεύθυνος για διαμορφωτική αξιολόγηση ετοιμάζει έκθεση ανατροφοδότησης του εκπαιδευτικού.
3. Σύστημα αξιολόγησης για μονιμοποίηση των εκπαιδευτικών
– Η στήριξη των νεοδιόριστων εκπαιδευτικών θα επιτευχθεί σε συνδυασμό με το πρόγραμμα εισαγωγικής επιμόρφωσης των νεοδιοριζόμενων εκπαιδευτικών που εφαρμόζεται από τη φετινή σχολική χρονιά.
– Σε επίπεδο σχολικής μονάδας οι νεοδιόριστοι εκπαιδευτικοί θα στηρίζονται από τους Παιδαγωγικούς Συμβούλους.
– Για σκοπούς μονιμοποίησης, οι επί δοκιμασία εκπαιδευτικοί θα αξιολογούνται κατά τον πρώτο χρόνο υπηρεσίας τους από τον Διευθυντή της σχολικής μονάδας στην οποία υπηρετούν και από δύο Σχολικούς Συμβούλους-Αξιολογητές, οι οποίοι θα παρακολουθούν από μία φορά προγραμματισμένα και προειδοποιημένα τη διδασκαλία τους κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.
– Οι τρεις αξιολογητές μετά το πέρας των αξιολογήσεων θα συντάσσουν από κοινού αναλυτική Εκθεση για τον υποψήφιο εκπαιδευτικό, στην οποία θα καταγράφεται η τελική κρίση τους για τη μονιμοποίηση.
– Εκπαιδευτικός που απέτυχε να μονιμοποιηθεί μπορεί να επαναλάβει μια φορά τη διαδικασία για μονιμοποίηση την αμέσως επόμενη σχολική χρονιά.
– Επίσης, κάθε υποψήφιος που απέτυχε να μονιμοποιηθεί θα δικαιούται, αν το επιθυμεί, να υποβάλει μέσα σε καθορισμένο χρονικό διάστημα ένσταση, την οποία θα εξετάζει Δευτεροβάθμιο Σώμα Εξέτασης Ενστάσεων.
4. Κατάρτιση Στελεχών Εκπαίδευσης
– Η πρόταση του ΥΠΠ περιλαμβάνει εισήγηση για τη δημιουργία Ακαδημίας Στελεχών Εκπαίδευσης.
– Η επιτυχής παρακολούθηση των προγραμμάτων της Ακαδημίας Στελεχών Εκπαίδευσης θα είναι υποχρεωτική και θα αποτελεί προϋπόθεση για τη διεκδίκηση οποιασδήποτε θέσης προαγωγής.
– Η Ακαδημία Στελεχών Εκπαίδευσης θα λειτουργεί σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια της Κύπρου ή/και αντίστοιχους οργανισμούς του εξωτερικού.
– Μέσα από καθοδηγημένες και καλά σχεδιασμένες εμπειρίες, τα υποψήφια στελέχη της Εκπαίδευσης θα καταρτίζονται για την ανάληψη των καθηκόντων που θα κληθούν να επιτελέσουν.
5. Σύστημα αξιολόγησης για σκοπούς προαγωγών
– Η επιλογή και προαγωγή των καταλληλότερων κατά θέση εκπαιδευτικών αποτελεί το στόχο του συστήματος για σκοπούς προαγωγών.
– Βασική αρχή της πρότασης είναι η αποσύνδεση της ανέλιξης των εκπαιδευτικών από την ανάληψη διοικητικών καθηκόντων.
– Προτείνονται δύο εναλλακτικά μοντέλα αξιολόγησης για σκοπούς προαγωγών, ένα με εξωτερική-συγκριτική αξιολόγηση των υποψηφίων για προαγωγή στην τάξη και ένα με αξιολόγηση των υποψηφίων στα πλαίσια των προγραμμάτων της Ακαδημίας Στελεχών Εκπαίδευσης.
α) Σύστημα αξιολόγησης για σκοπούς προαγωγών με εξωτερική-συγκριτική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών στην τάξη
– Οσοι Εκπαιδευτικοί, Ανώτεροι Εκπαιδευτικοί, Παιδαγωγικοί Σύμβουλοι και Διοικητικοί Βοηθοί Διευθυντές επιθυμούν να διεκδικήσουν προαγωγή, υποβάλλουν αίτηση για να τύχουν εξωτερικής-συγκριτικής αξιολόγησης.
– Ο Εκπαιδευτικός, ο Ανώτερος Εκπαιδευτικός, ο Διοικητικός Βοηθός Διευθυντής και ο Παιδαγωγικός Σύμβουλος θα αξιολογούνται για σκοπούς προαγωγών από δύο Σχολικούς Συμβούλους και τον Διευθυντή της σχολικής μονάδας.
– Η βαρύτητα που θα έχουν οι βαθμολογίες των αξιολογητών θα καθοριστεί στη διαβούλευση που θα ακολουθήσει.
– Προτείνεται η διεύρυνση της κλίμακας αξιολόγησης από 40 σε 100.
– Αξιοποίηση κατάλληλων εντύπων αξιολόγησης, τα οποία θα διαφοροποιούνται ανάλογα με τα καθήκοντα της θέσης προαγωγής.
– Η αξιολόγηση της διδασκαλίας των υποψηφίων για προαγωγή γίνεται με τη συμπλήρωση ειδικού εντύπου παρακολούθησης και αξιολόγησης της διδασκαλίας.
– Η ποιότητα της διδασκαλίας παρακολουθείται και αξιολογείται τρεις φορές κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους.
– Οι ενδιαφερόμενοι Εκπαιδευτικοί, Ανώτεροι Εκπαιδευτικοί, Παιδαγωγικοί Σύμβουλοι και Διοικητικοί Βοηθοί Διευθυντές συμπληρώνουν και αποστέλλουν έκθεση αυτοαξιολόγησης και ατομικό φάκελο επιτευγμάτων.
– Κάθε υποψήφιος για προαγωγή θα δικαιούται να υποβάλει ένσταση για τη βαθμολογία που έλαβε σε Δευτεροβάθμιο Σώμα Εξέτασης Ενστάσεων.
– Αφού αξιολογηθούν οι υποψήφιοι που ενδιαφέρονται για προαγωγή και λάβουν τη βαθμολογία τους, θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για προαγωγή σε ανώτερη βαθμίδα της κλίμακας ανέλιξης κατά τα επόμενα τρία χρόνια.
– Για κάθε θέση προαγωγής συστήνεται Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία θα καταρτίζει κατάλογο των υποψηφίων με σειρά προτεραιότητας, μετά την αριθμητική αποτίμηση των κριτηρίων της αξίας, των προσόντων και της αρχαιότητας όλων των προσοντούχων υποψηφίων σε μονάδες.
– Γίνεται εισήγηση για αναπροσαρμογή της φόρμουλας υπολογισμού των μονάδων για προαγωγή με τη μείωση της βαρύτητας του κριτηρίου της αρχαιότητας.
– Οι Διευθυντές, οι Σχολικοί Σύμβουλοι και οι Επαρχιακοί Διευθυντές/Πρώτοι Σχολικοί Σύμβουλοι/Γενικός Σχολικός Σύμβουλος θα αξιολογούνται για σκοπούς προαγωγής από δύο αξιολογητές.
β) Σύστημα αξιολόγησης για σκοπούς προαγωγών μέσα από τα προγράμματα της Ακαδημίας Στελεχών Εκπαίδευσης
– Με το δεύτερο μοντέλο για σκοπούς προαγωγών που καταθέτει στο διάλογο το ΥΠΠ, προτείνεται η αξιολόγηση των υποψήφιων στελεχών της εκπαίδευσης στα πλαίσια των προγραμμάτων της Ακαδημίας Στελεχών Εκπαίδευσης.
– Με βάση το μοντέλο αυτό
• τα υποψήφια στελέχη αξιολογούνται κυρίως με βάση τα καθήκοντα που θα κληθούν να αναλάβουν μετά την προαγωγή τους
• αποσυνδέεται η αξιολόγηση για σκοπούς προαγωγών και η επιλογή των στελεχών της εκπαίδευσης από διαδικασίες εξωτερικής-συγκριτικής αξιολόγησης των εκπαιδευτικών στην τάξη.
– Η παρακολούθηση και επίδοση των υποψήφιων στελεχών στα προγράμματα της Ακαδημίας Στελεχών Εκπαίδευσης θα αποτιμάται αριθμητικά και με τη βαθμολογία που λαμβάνουν θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για προαγωγή κατά τα επόμενα τρία χρόνια.
– Οσοι Εκπαιδευτικοί, Ανώτεροι Εκπαιδευτικοί, Παιδαγωγικοί Σύμβουλοι, Διοικητικοί Βοηθοί Διευθυντές και Διευθυντές επιθυμούν να διεκδικήσουν θέση, υποβάλλουν αίτηση για προαγωγή.
– Για κάθε θέση προαγωγής συστήνεται Συμβουλευτική Επιτροπή, η οποία θα καταρτίζει κατάλογο των υποψηφίων με σειρά προτεραιότητας, μετά την αριθμητική αποτίμηση των κριτηρίων της αξίας, των προσόντων και της αρχαιότητας όλων των προσοντούχων υποψηφίων σε μονάδες.
6. Υπηρεσιακή ανεπάρκεια ή ακαταλληλότητα
– Προτείνεται η διεύρυνση της αρμοδιότητας της Επιτροπής Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας ώστε να λαμβάνει απόφαση για την αφυπηρέτηση όχι μόνο μόνιμου εκπαιδευτικού λειτουργού από τη δημόσια εκπαιδευτική υπηρεσία, σε περίπτωση αναίτιας υπηρεσιακής ανεπάρκειας ή ακαταλληλότητας του εκπαιδευτικού λειτουργού, αλλά και στην περίπτωση έκτακτου εκπαιδευτικού λειτουργού.
– Επίσης, το ΥΠΠ εισηγείται την τροποποίηση του πιο πάνω νόμου, ώστε να διαγράφονται από τους καταλόγους διοριστέων έκτακτοι εκπαιδευτικοί λειτουργοί των οποίων έχει αποφασιστεί ο τερματισμός των υπηρεσιών τους λόγω αναίτιας υπηρεσιακής ανεπάρκειας ή ακαταλληλότητας.
– Τέλος, το ΥΠΠ προτείνει την απόσπαση εκπαιδευτικού λειτουργού κατά τη διάρκεια διεξαγωγής έρευνας προκειμένου να διακριβωθεί αναίτια υπηρεσιακή ανεπάρκεια ή ακαταλληλότητα.
8. Σύστημα διοίκησης σχολικών μονάδων
– Κάθε σχολική μονάδα διευθύνεται από τον Διευθυντή, με τη βοήθεια αριθμού Διοικητικών Βοηθών Διευθυντών ή/και Παιδαγωγικών Συμβούλων.
– Ο αριθμός των Διοικητικών Βοηθών Διευθυντών καθορίζεται με βάση το μέγεθος της σχολικής μονάδας.
– Κάθε Παιδαγωγικός Σύμβουλος θα έχει την ευθύνη για 10 εκπαιδευτικούς.
– Προτείνεται η μείωση του διδακτικού χρόνου των Διευθυντών Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης, καθώς και των Διοικητικών Βοηθών Διευθυντών και Παιδαγωγικών Συμβούλων της Δημοτικής Εκπαίδευσης.
– Οι Σχολικοί Σύμβουλοι θα τοποθετούνται στα Επαρχιακά Γραφεία Παιδείας ή στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο ή στο Υπουργείο Παιδείας.
7. Δημιουργία νέων βαθμίδων ανέλιξης και ανακατανομή των υφιστάμενων οργανικών θέσεων
Η πρόταση του ΥΠΠ προβλέπει τη δημιουργία των πιο κάτω βαθμίδων ανέλιξης:
(1) Εκπαιδευτικός Επί Δοκιμασία
(2) Μόνιμος Εκπαιδευτικός
(3) Διοικητικός Βοηθός Διευθυντής
(4) Παιδαγωγικός Σύμβουλος
(5) Ανώτερος Εκπαιδευτικός
(6) Διευθυντής
(7) Σχολικός Σύμβουλος
(8) Επαρχιακός Διευθυντής / Πρώτος Σχολικός Σύμβουλος / Γενικός Σχολικός Σύμβουλος